Przedstawiamy część informacji o wydarzeniach, związanych z podejmowanymi przez Pracownię od wielu lat próbami rozwiązania problemu nieakceptowalnej społecznie zapachowej uciążliwości instalacji przemysłowych, ferm hodowlanych, obiektów gospodarki komunalnej i in.
Poniższe zestawienie obejmuje informacje o:
- ostatnich decyzjach Ministerstwa Środowiska, w którym opracowywano projekt wykonawczego rozporządzenia do art. 222 Prawa Ochrony Środowiska, a następnie kolejne projekty Ustawy o przeciwdziałaniu uciążliwości zapachowej (zob. m.in.. projekty z lat 2008 i 2009, podsumowanie wstępnych konsultacji, zestawienie zgłoszonych uwag, notatka DZKiOA z dnia 11.03.09)
- postępach starań Pracowni o zapewnienie najwyższej możliwej dokładności pomiarów olfaktometrycznych, wykonywanych zgodnie z PN-EN 13725.
Wkrótce przedstawimy również Informacje o zakresie pomiarów olfaktometrycznych, wykonanych w różnych zapachowo uciążliwych obiektach na terenie kilku województw (zob np. raport z pracy wykonanej na zlecenie Urzędu Miejskiego w Pszczynie w lipcu 2014 oraz informacja prasowa i relacja TV Gdańsk z przebiegu pomiarów olfaktometrycznych w Zakładzie Utylizacyjnym w Gdańsku Szadółkach we wrześniu 2014) .
Wykorzystanie części opracowanych ekspertyz potwierdza możliwość rozwiązania sporów między uruchamiającymi lub prowadzącymi uciążliwą działalność a mieszkańcami otoczenia źródeł odorów. Mimo braku ministerialnych przepisów, określających poziomy odniesienia dla odorów, rozwiązanie spornych problemów jest możliwe. Konieczna jest jedynie wola uzgodnienia poziomu zanieczyszczenia powietrza, który byłby akceptowalny przez obie strony sporu, oraz zaufanie do neutralnego i kompetentnego zespołu pomiarowego, rzetelnie wykonującego ilościowe pomiary olfaktometryczne. Niestety zdarzają się również sytuacje, w których nie udaje się rozwiązać problemu w taki sposób. Strony konfliktu – często zwaśnione personalnie – nie są skłonne do zawarcia porozumienia, a nawet przystąpienia do rozmów na temat możliwych rozwiązań problemu (uzgodnień programu naprawczego). Okazują brak zaufania do Pracowni, jako kompetentnego wykonawcy pomiarów i obliczeń oraz niezależnego negocjatora; zdarza się, że próbują bezpodstawnie podważać wnioski zamieszczane w naszych raportach, jeżeli nie w pełni potwierdzają one Ich przypuszczenia.
Zestawienie wydarzeń (nie obejmujące wyjazdów na pomiary terenowe)
- 11 czerwca 2014 – posiedzenie Komisji Środowiska Senatu RP; temat: Rozpatrzenie wskazanego przez Rzecznika Praw Obywatelskich problemu braku powszechnie obowiązujących przepisów regulujących problematykę przeciwdziałania uciążliwościom zapachowym, wynikającego z korespondencji Rzecznika Praw Obywatelskich z Ministrem Środowiska w latach 2006–2013 (notatka, stenogram, retransmisja). Przedstawiciel Ministerstwa Środowiska, dyr. Roman Głaz (Departament Ochrony Powietrza), poinformował uczestników posiedzenia, że Ministerstwo zaniechało kontynuacji prac legislacyjnych, zmierzających do wprowadzenia ustaw, których projekty były w ostatnich latach przedmiotem konsultacji społecznych. W wystąpieniu Pana Dyrektora znalazły się stwierdzenia, które budzą nasze poważne obawy, m.in.:
„Chcemy stworzyć listę substancji, które powodują uciążliwość zapachową, i kategorie zakładów,
których funkcjonowanie jest związane z uciążliwością [...] musimy to niejako połączyć z substancjami".
- 25 czerwca 2014 – międzynarodowe porównawcze testy sprawności laboratoriów olfaktometrycznych ICO 2014 (Interlaboratory Comparison for Olfactometry), wykonane przez zespół Pracowni Zapachowej Jakości Powietrza w obecności obserwatora zewnętrznego, pani Hanny Tugi (Polskie Centrum Akredytacji, Dział AB)
- lipiec 2014 – z wątkiem poruszonym w informacji z 11 czerwca wiążą się kolejne wydarzenia (korespondencja e-mail) . 15 lipca prof. Joanna Kośmider odebrała zaproszenie z Ministerstwa Środowiska do składania ofert na wykonanie ekspertyzy pt. „Analiza listy substancji i związków chemicznych, które są przyczyną najdotkliwszych uciążliwości zapachowych emitowanych przez instalacje wymagające pozwolenia zintegrowanego". Wkrótce, 17 lipca, otrzymała z Biura Analiz i Dokumentacji Kancelarii Senatu informację o wspomnianym wyżej posiedzeniu Senackiej Komisji Ochrony Środowiska, wraz z prośbą o pomoc w znalezieniu eksperta lub ekspertów specjalizujących się w problematyce przeciwdziałania uciążliwościom zapachowym, pod kątem znajomości rozwiązań (regulacji) prawnych.
W odpowiedzi na oba pisma prof. Kośmider wyjaśniła ponownie (zob. jedna z wcześniejszych opinii), że jest nieracjonalne zaprzestanie realizacji dotychczasowego programu działań i podjęcie prac w kierunku wskazanym przez Ministerstwo – brakuje merytorycznego uzasadnienia powrotu do poszukiwań konkretnych związków chemicznych, decydujących o zapachu emitowanych gazów. Analizy składu tych gazów są trudne i kosztowne (oznaczenia zanieczyszczeń śladowych, występujących w mieszaninach), a poza tym nie dostarczają potrzebnych informacji o zapachu (potwierdziły to wyniki wieloletnich badań, wykonywanych w ubiegłych dziesięcioleciach w licznych ośrodkach naukowych na świecie).
Dotychczas realizowany program działań był wzorowany na najlepszych wzorcach zagranicznych. W wiodących w tym zakresie krajach świata wartości emisji zapachowej są wyznaczane znormalizowaną ilościową metodą olfaktometrii dynamicznej (zgodnie z normą EN 13725:2003, której poprawność jest od ponad 10 lat kontrolowana przez międzynarodową grupę ekspertów). Za miarę zapachowej uciążliwości uznaje się częstość przekraczania progu wyczuwalności zapachu (lub innego poziomu odniesienia, wyrażonego w jednostkach stężenia zapachowego), obliczaną metodą modelowania dyspersji odorantów w otoczeniu emitorów.
Pisma zawierające te informacje prof. Kośmider skierowała do Biura Analiz i Dokumentacji Kancelarii Senatu, Biura Rzecznika Praw Obywatelskich, Ministerstwa Środowiska (dyr. Roman Głaz), Senatorów uczestniczących w dyskusji 11 czerwca, Biura Pani Poseł Julii Pitery (autorki sejmowych interpelacji w sprawie uciążliwości zapachowej, m.in. nr 1779, nr 3778 ) . Będziemy informować o dalszym toku sprawy w miarę uzyskiwania kolejnych informacji.
- 11 września 2014 – otrzymanie przez Pracownię Zapachowej Jakości Powietrza Certyfikatu ICO 2014 (Certificate for the proficiency test for olfactometry 2014); potwierdzono spełnienie obu kryteriów jakości wykonywanych pomiarów (całkowita zgodność z PN-EN 13725)
- 14–17 września 2014 – NOSE2014, 4th International Conference on Environmental Odour Monitoring & Control, Wenecja, Włochy; referat: Friedrich M., Kosmider J., Terebecki P., Mizerna-Nowotna P., Odour Abatement Of Waste Gases From Sludge Thickeners In Wastewater Treatment Plant Using Bioscrubber
- 18 listopada 2014 – obrona pracy doktorskiej mgr inż. Małgorzaty Friedrich nt. Zapachowa uciążliwość – prognozowanie i weryfikacja, promotor: prof. dr hab. inż. Joanna Kośmider; recenzenci: dr hab. inż. Andrzej Kulig, prof. Politechniki Warszawskiej (Wydział Inżynierii Środowiska, Katedra Ochrony i Kształtowania Środowiska), prof. dr hab. inż. Joanna Karcz (Instytut Inżynierii Chemicznej i Procesów Ochrony Środowiska, ZUT w Szczecinie); praca została wyróżniona przez Radę Wydziału na wniosek prof. A. Kuliga
- 20–22 listopada 2014 – udział 5 członków studenckiego Koła Zapachowej Jakości Powietrza (3 referaty) w Ekonomia – Prawo – Nauki Społeczne i Przyrodnicze, Karpacz (Polska) – Praga (Czechy)
- 5 grudnia 2014 – udział 4 członków Koła Zapachowej Jakości Powietrza w VI. Uczelnianej Sesji Studenckich Kół Naukowych Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie; uzyskane wyróżnienia: Urszula Budzyła, Natalia Szczykowska, Propozycja metodyki oznaczeń emisji zapachowej ze źródeł powierzchniowych metodą wstecznego modelowania; Aleksandra Antoniewicz, Porównanie wyników chromatograficznej i sensorycznej kalibracji olfaktometru