B4.3. Japoński "Odour Index"

Kontrola zgodności zapachowej jakości powietrza na terenach zamieszkałych ze standardami pole

  • oznaczeniu emisji zapachowej ze wszystkich - położonych w pobliżu - źródeł odorantów  i modelowaniu ich rozprzestrzeniania się w otoczeniu (obliczanie skumulowanego oddziaływania emitorów),
  • terenowych ocenach jakości powietrza, które są najbardziej potrzebne w sytuacjach, gdy emitory są liczne, a przede wszystkim wtedy, gdy dużą rolę odgrywa emisja niezorganizowana.


Oznaczenia małych i szybko zmiennych wartości stężenia zapachowego w przygruntowej warstwie powietrza można wykonać:


W sytuacjach, gdy ustalone są standardy zapachowej odniesione do skali roku (np. określona wartość percentyla 98, patrz - B3.2), pomiary terenowe powinny być długotrwałe, wykonywane w różnych sytuacjach meteorologicznych. 


Mniej kłopotliwe są badania zgodności wyników terenowych pomiarów stężenia zapachowego ze standardami odnoszącymi się do sytuacji ekstremalnych. Takiego typu rozwiązania legislacyjne wprowadzono np. w Prowansji i w Japonii.


Francuskie służby ochrony środowiska, odbierające skargi ludności na odory, są zobowiązane sprawdzić, czy stężenie zapachowe przekracza - w sytuacjach ekstremalnych - graniczny poziom 5 ou/m3 (patrz - Lionel Pourtier). Stosowane są olfaktometry Nasal Ranger i terenowe oceny intensywności zapachu.



W Japonii (patrz - Hiroyuki Ueno) standardy zapachowej jakości powietrza są sformułowane poprzez określenie:

  • dopuszczalnych poziomów dla grupy 22. związków wonnych,
  • górnej granicy intensywności zapachu (2,5 – 3,5) oraz odpowiadających mu wartości indeksu zapachowego.



Indeks zapachowy zdefiniowano jako:

Odour Index  =  10 x log  cod.

Na ilustracji powyżej, z linkiem do prezentacji Power Point, zamieszczono dane ilustrujące zależność poziomu intensywności zapachu od indeksu zapachowego dla trzech rodzajów źródeł odorantów. 


O tym, który ze wskazanych standardów zostanie wykorzystany w określonej sytuacji, decydują władze terenowe.

Jeżeli podjęto decyzję o wykorzystaniu standardów olfaktometrycznych, zadaniem terenowych służb ochrony środowiska jest sprawdzanie, czy w sytuacjach ekstremalnych nie jest przekraczany wskazany poziom intensywności zapachu z zakresu 2,5-3,5 w skali sześciostopniowej.  (format:  jpg, rozmiar:  33 kB)Odpowiadają mu różne wartości indeksu zapachowego i stężenia zapachowego, zależne od rodzaju mieszaniny zanieczyszczeń. W tabeli (kliknij, aby powiększyć) zamieszczono wartości stężenia zapachowego, odpowiadające indeksom zapachowym z ilustracji powyżej.


Japońskie Ministerstwo Środowiska opracowało szczegółową instrukcję sprawdzania, czy tak ustalony standard jest dotrzymany (patrz - B2.9). 


Inspektorzy pobierają próbki powietrza w smudze zanieczyszczeń, w sytuacji najmniej korzystnej z punktu widzenia zapachowej uciążliwości źródła (patrz – Pobieranie próbek). Próbki są przewożone do laboratorium olfaktometrycznego, w którym co najmniej sześcioosobowy zespół (patrz – B2.7. Zespół) określa stężenie zapachowe. Wykonywane są testy trójkątowe, polegające na porównywaniu zapachu trzech próbek powietrza, prezentowanych w workach w folii Nalophan lub podobnej. Sposobu wykonania testów dotyczy wykład Japoński test trójkątowy. Różnica między procedurą oznaczeń stężenia zapachowego w próbkach przemysłowych gazów odlotowych i próbkach powietrza zewnętrznego   dotyczy:

  • metod pobierania próbek
  • sposobu przygotowania zestawów worków, przekazywanych oceniającym (przygotowanie „trójkątów”, wielkość strzykawek stosowanych do wtłaczania próbki, po usunięciu z worka tej samej ilości powietrza).